Eenzijdige wijziging na 31 jaar toegestaan

Feiten

In de individuele arbeidsovereenkomst is op 9 juni 1988 overeengekomen dat werkneemster een leaseauto ter beschikking krijgt. Op de arbeidsovereenkomst is de Arcadis cao van toepassing. In de cao is bepaald dat er in overleg met de centrale ondernemingsraad (hierna COR) een Mobiliteitsregeling (beschikbaar op het intranet) vast is gesteld die onder andere voorziet in het gebruik van (lease/huur).

In de Mobiliteitsregeling Arcadis Nederland van oktober 2011, staat onder:

"1.2.3 De directie van Arcadis behoudt zich het recht voor deze Mobiliteitsregeling met instemming van de Centrale Ondernemingsraad van Arcadis Nederland te wijzigen. (…)

6.3.2 .Een medewerker kan in aanmerking komen voor een (volgende) leaseauto:

a. wanneer per kalenderjaar structureel meer dan 15.000 dienstkilometers, exclusief woon-werkverkeer, worden gereden;"

In maart 2012 heeft Arcadis haar twijfels geuit over het door werkneemster opgegeven aantal zakelijke kilometers. Partijen hebben hierna afgesproken dat met ingang van 24 april 2012 werkneemster een jaar gebruik zal maken van een ‘poolauto’ en dat zij de zakelijke kilometers registreert. Op 28 april 2013 stuurt werkneemster een mail naar Arcadis waarin zij onder ander aangeeft dat ze in het afgelopen jaar meer dan de noodzakelijk 15.000 (en inmiddels verhoogde naar 17.500) zakelijke kilometers heeft gereden, namelijk 18.742. Werkneemster vraagt diezelfde dag een nieuwe leaseauto, waarbij ze aangeeft naar verwachting 19.000 zakelijke kilometers zal gaan rijden. De aanvraag is door Arcadis gehonoreerd.

In 2018 is de toekenningscriteria in de Mobiliteitsregeling aangepast. De grens is van 15.000 dienstkilometers naar 17.5000 dienstkilometers per kalenderjaar verhoogd.

In juni 2018 heeft werkneemster een nieuwe leaseauto, waarbij zij heeft aangegeven dat zij verwacht 5.000 zakelijke kilometers te gaan rijden, 10.000 woon-werk kilometers en 6.000 privé kilometers. De aanvraag is door Arcadis afgewezen, omdat niet wordt voldaan aan de eisen die gesteld worden voor de toekenning van een leaseauto (17.500 km zakelijk of functie gebonden).

Arcadis heeft in augustus 2018 werkneemster twee voorstellen gedaan:

1. Werkneemster krijgt nog één jaar een leaseauto onder de voorwaarde dat werkneemster met ingang van 24 september 2019 onherroepelijk afstand doet van aanspraken op de auto.

2. Of werkneemster zal op het moment dat het lopende leasecontract afloopt een eenmalig brutobedrag ontvangen gelijk aan 12 normleasebedragen en werkneemster zal afstand doen van verdere aanspraken.

Werkneemster heeft deze voorstellen afgewezen.

Beoordeling

Arbeidsvoorwaarde

De kantonrechter oordeelt in dit geschil allereerst dat er sprake is van een arbeidsvoorwaarde. Werkneemster heeft namelijk op 9 juni 1988 de beschikking gekregen over een leaseauto die zij steeds (met uitzondering van april 2012 t/m 2013) ook privé mocht gebruiken. De verstrekking van de leaseauto is daarmee een wezenlijk onderdeel van de voordelen geworden die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomst van werkneemster. En gelet op de aard en de duur van het voordeel moet deze worden aangemerkt als een arbeidsvoorwaarde.

Eenzijdig wijzigingsbeding

Ten aanzien van de eenzijdige wijziging overweegt de kantonrechter dat in de individuele arbeidsovereenkomst is geen eenzijdig wijzigingsbeding opgenomen. In de Mobiliteitsregeling echter wel. De Mobiliteitsregeling die onderdeel is van de Arcadis cao en tot stand is gekomen met instemming van de COR, is van toepassing is op de arbeidsovereenkomst. Door incorporatie van de mobiliteitsregeling in de arbeidsovereenkomst is volgens de kantonrechter voldoende tegemoetgekomen aan het schriftelijkheidsvereiste van art. 7:613 BW. Daarnaast kan uit de mail van werkneemster van 28 april 2013, waarin zij verwijst naar de toekenningscriteria, worden afgeleid dat zij de toepasselijkheid van de Mobiliteitsregeling op haar arbeidsovereenkomst heeft geaccepteerd.

Belangenafweging

Om de arbeidsvoorwaarde eenzijdig te mogen wijzigen en de toekenningscriteria (Mobiliteitsregeling) toe te mogen passen moet Arcadis echter aan tonen dat voldaan is aan de criteria zoals vastgelegd in artikel 7:613 BW.

Arcadis heeft gesteld dat zij een groot belang heeft bij een evenwichtig en uniform beleid ten aanzien van het ter beschikking stellen van leaseauto’s. Zij wenst de kosten voor leaseauto’s in relatie te houden met de uitgeoefende functie en wenst met betrekking tot ‘mobiliteit en milieu’ maatschappelijk vooruitstrevend te willen zijn, door het gebruik van leaseauto’s zoveel als mogelijk tegen te gaan.

Het voordeel van werkneemster bij toekenning van een leaseauto is enkel gelegen in privé gebruik, welke slechts 6.000 privé kilometers per jaar zijn en om die reden is er geen sprake (meer) van een aanzienlijk financieel voordeel voor werkneemster, aldus Arcadis. Werkneemster netto-inkomen zal echter – in het geval geen leaseauto wordt verstrekt –met € 446,51 per maand zal stijgen, wat volgens Arcadis voldoende is om een eigen auto te bekostigen.

Arcadis wijst er ook op dat – mede gelet op het beperkte financieel belang van werkneemster bij behoud van de leaseauto - zij werkneemster een redelijke overgangsregeling heeft aangeboden. Daarenboven wijst Arcadis er op dat werkneemster (in ieder geval vanaf april 2012) rekening kon houden met de toekenningscriteria voor een leaseauto, waardoor zij op basis van de door haar in juni 2018 doorgeven aantal zakelijke kilometers geen nieuwe leaseauto zou krijgen.

De kantonrechter oordeelt dat de door Arcadis genoemde omstandigheden, afgezet tegen het reëel financieel belang van werkneemster bij behoud van de leaseauto, een voldoende zwaarwegend belang is (art.7:613 BW), waardoor het belang van werkneemster naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid dient te wijken. Werkneemster heeft immers met de vermindering van het aantal zakelijke kilometers een beperkt belang bij zakelijk gebruik en werkneemster heeft de leaseauto ook niet nodig voor de uitoefening van haar functie. Daarnaast blijkt uit de aanvragen in 2013 en 2018 dat het privégebruik van werkneemster beperkt is.

Compensatie

Op grond van goed werkgeverschap oordeelt de kantonrechter dat Arcadis wel een financiële compensatie dient te betalen voor het gemist privé gebruik van de leaseauto na 31 jaar. Gezien de stijging van het netto-inkomen van werkneemster en uitgaande van een vergoeding voor de 6.000 privé kilometers per jaar, oordeelt de kantonrechter dat werkneemster een bruto vergoeding van € 170,00 per maand toe zal komen.