Beschikbaarheid of aanwezigheid?

Beschikbaarheid of aanwezigheid?

Sommige organisatie (en cao’s) kennen beschikbaarheidsdiensten. Maar wat houdt dat precies in? En wanneer is er sprake van? In dit artikel bespreken we aan de hand van weer een recente uitspraak het verschil tussen beschikbaarheid en aanwezigheid.

Bereikbaarheidsdiensten

De situatie is als volgt. Werknemers zijn in dienst van werkgever, een ziekenhuis, als storingsmonteur. Werknemers zijn verplicht om een week lang buiten de reguliere werktijden bereikbaar te zijn om na een eventuele oproep storingen op te lossen. Werknemer dient tijdens zo’n dienst dan binnen 15 minuten in het ziekenhuis te zijn. De ziekenhuis-cao bevat de volgende definities:

• Bereikbaarheidsdienst: bereikbaar zijn om na een oproep zo spoedig mogelijk de bedongen arbeid te verrichten;
• Aanwezigheidsdienst: aanwezig zijn om na een oproep zo spoedig mogelijk de bedongen arbeid te verrichten;
• Consignatiedienst: bereikbaar zijn voor onvoorziene omstandigheden.

Vanaf 1 juli 2022 werden de werknemers (extra) beloond bij aanwezigheidsdienst, indien zij binnen 15 minuten aanwezig waren. Sinds december 2022 is dit veranderd omdat gebleken is dat de 15-minutenreis niet langer noodzakelijk was voor de bedrijfsuitvoering. De werknemers worden sindsdien beloond als bereikbaarheidsdienst. Met ingang van april 2023 is de 15-minutengrens dan ook losgelaten. Werknemers dienen vanaf dan gewoon “zo spoedig mogelijk” het werk te starten.

De werknemers van het ziekenhuis stellen zich op het standpunt dat de bereikbaarheidsdiensten moeten worden aangemerkt als aanwezigheidsdiensten en ook conform beloond moeten worden. Zij dagen hun werkgever dan ook voor de rechter.

Onderdeel van de uitoefening van de functie?

De kantonrechter oordeelt als volgt. Onvoorziene omstandigheden tijdens werk gaat om omstandigheden die niet te verwachten zijn. De ziekenhuizen zijn gevestigd in zulke oude gebouwen dat storingen wel te verwachten zijn en derhalve niet kunnen worden aangemerkt als consignatiediensten. Buiten werktijd wordt er dan ook heel vaak een beroep gedaan op de monteurs, namelijk vijf tot tien keer buiten de reguliere werktijden om. De storingsoproepen zijn een normaal onderdeel van de functie geworden. De werkzaamheden van deze monteurs zijn dan ook onderdeel van het primaire proces in de zorg.

De kantonrechter komt vervolgens tot het oordeel dat deze diensten als bereikbaarheidsdiensten dienen te worden aangemerkt. Op grond van de nieuwe regels zijn werknemers namelijk niet verplicht om tijdens de oproepdienst binnen 15 minuten aanwezig te zijn op het werk.

De werknemers worden in het ongelijk gesteld, maar dat wil niet zeggen dat zij er financieel op achteruit gaan. Zij hebben nog altijd recht op de cao-loonverhogingen.

NOVO’s tip

Het is goed om te weten wat de actuele geldende cao-regels zijn en hoe deze uitgelegd dienen te worden. Verder komt in deze uitspraak naar voren wat de mogelijkheden zijn om een toeslag te wijzigen als de aard van de uitvoering van de werkzaamheden wijzigen. Wil je meer informatie over de (uitleg van de) cao die voor jouw onderneming geldt? Neem dan contact op met NOVO Advocatuur en Mediation te Breda, Specialist in Arbeidsrecht via  info@novo-advocatuur.nl of 076-2056040.